Wydawca treści Wydawca treści

Historia (nadleśnictwa)

Obszar Puszczy Bydgoskiej należał do połowy XIV w. do książąt kujawskich, a następnie królów polskich, tworząc tzw. "Bydgoskie Bory Królewskie". Słaba urodzajność gleb, położonych na największym obszarze wydm śródlądowych w Polsce uchroniła opisywany teren przed wylesieniem pod uprawę rolną.

Po rozbiorach lasy zarządzane obecnie przez Nadleśnictwo Cierpiszewo przejęte zostały przez administrację pruską. Z będącego w posiadaniu Nadleśnictwa tłumaczenia wyjątków z "Historii rozwoju gospodarczego i kulturalnego Powiatu Inowrocław do roku 1911" wykonanego przez Mariusza Heidingera wynika, że nadleśnictwa Cierpice/Schirpitz i Wódek/Wodeck powstały po Kongresie Wiedeńskim w roku 1815.
Najstarsze dokumenty, jakimi obecnie dysponuje archiwum Nadleśnictwa pochodzą z roku 1815. W pierwszej połowie XIX w. dokonano podziału przestrzennego na kwadratowe (podzielone później na dwie części) oddziały i ostępy. W drugiej połowie tegoż wieku prowadzono porządkowanie stanu lasu, którego elementem były odnowienia sztuczne. Pierwsze urządzanie lasu wykonano w 1845 roku.
Po uzyskaniu niepodległości podjęto działania w celu ujednolicenia ustawodawstwa leśnego i organizacji lasów. Nadleśnictwa Cierpiszewo i Osiek Wielki powstałe na bazie omawianych wyżej funkcjonowały najpierw w ramach Dyrekcji Lasów Państwowych w Bydgoszczy, a od 1932 roku zostały zaliczone do DLP Poznań. Jednocześnie w 1933 roku nazwa nadleśnictwa Osiek Wielki została zmieniona na Osiek.

1935 r. „Ziemia z Osieka na kopiec w Sowińcu” (oryginalny podpis zdj.) - w jasnym płaszczu Nadleśniczy Eugeniusz Bicz

Po II wojnie światowej, z dniem 01.10.1945 r. na terenie DLP w Toruniu istniało 40 nadleśnictw, wśród których znalazły się Cierpiszewo i Osiek. Obydwa te nadleśnictwa w  1953 r. znalazły   się w Rejonie Lasów Państwowych Toruń Południe należącym do Bydgoskiego Okręgu Lasów Państwowych w Toruniu. W roku 1961 nazwa nadleśnictwa - Osiek została zmieniona na Zawiszyn.Z dniem 01.01.1973 r. połączono szereg nadleśnictw - z połączenia Nadleśnictw: Cierpiszewo, Solec i Zawiszyn powstało Nadleśnictwo Cierpiszewo, które w 1981 r. zmieniło nazwę na Solec Kujawski.

Nadleśnictwo Cierpiszewo w obecnych granicach reaktywowano z dniem 3 stycznia 1994 roku na mocy Zarządzenia Nr 90 Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Utworzone zostało z obrębów Cierpiszewo i Zawiszyn należących dotąd do trzyobrębowego Nadleśnictwa Solec Kujawski (dawny Wodek lub Wodeck - patrz zdjęcie).

Intensywna gospodarka leśna, prowadzona w XIX i pocz. XX w., związana z chęcią maksymalizacji zysku doprowadziła do powstania wielkopowierzchniowych monokultur sosnowych, co pociągnęło za sobą występowanie znacznych rozmiarów gradacji szkodników pierwotnych i pożarów. Przytoczone wcześniej, tłumaczone z języka niemieckiego, źródło historyczne podaje, że "(...)tylko w rewirze Wódek w roku 1780 około 4 500 mórg, a w latach 1809 do 1815 około 18 475 mórg zostało zniszczonych przez pożary (...)" (nowy mórg pruski - 2500 m2). Problemy te aktualne są do tej pory. Cyklicznie pojawia się konieczność zwalczania szkodników pierwotnych na powierzchni kilkuset, a nierzadko kilku tysięcy hektarów.

Wielki pożar

Kamień upamiętniający pożar lasu i wysiłek odnowienia pożarzyska

Wszyscy pamiętamy też pożar z dnia 10 sierpnia 1992 roku, kiedy to spłonęło 2400 ha drzewostanów w obrębie Cierpiszewo ówczesnego Nadleśnictwa Solec Kujawski i 600 ha w obrębie Gniewkowo Nadleśnictwa Gniewkowo.

Nadleśnictwo Cierpiszewo za nowatorskie podejście do problemu odnowienia pożarzyska zostało w 1998 roku wyróżnione tytułem Lidera Polskiej Ekologii.

To wielkie pożarzysko po uprzątnięciu, celem wzbogacenia biocenozy leśnej jak i naturalnego ograniczenia powierzchni ewentualnych pożarów, odnowiono, oprócz sosny, w znaczącym udziale brzozą oraz dębem (bezszypułkowym i czerwonym) i klonem. Wystarczyła jednak jedna bezśnieżna, mroźna zima, aby wyeliminować dęby i klony ze składu upraw. Z przytaczanego źródła historycznego dowiadujemy się jednak, że nie jesteśmy pierwszym pokoleniem leśników, które myślało o wprowadzaniu na tych terenach gatunków innych niż sosna: "(...)Od dziesięcioleci podejmowane próby z dębem w rewirze Wódek nie powiodły się." Istnieją jeszcze fragmenty drzewostanów dębowych z odnowienia sztucznego potwierdzających prawdziwość powyższego cytatu.

 

Panorama pożarzyska z 1992 roku (fot. DK)
 


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Utrzymać trwałość lasów

Utrzymać trwałość lasów

Postępujące zmiany w wymiarze globalnym, odciskają również piętno w lokalnych ekosystemach. Od lat obserwujemy, jak przyroda boryka się z coraz liczniej i gwałtowniej występującymi czynnikami, które mogą prowadzić do degradacji lasu. Historia ostatnich stu lat nie pozwala zapomnieć o wielkich gradacjach owadów, czy pożarach lasu. W ostatnich latach obserwujemy stale zwiększający się deficyt wody, wzrost liczby upalnych dni oraz coraz częściej występujące huraganowe wiatry.

Utrzymanie trwałości lasów staje się coraz częstszym przedmiotem dyskusji naukowców i praktyków. Jednym z przyjętych kierunków długodystansowego działania są prace powołanego w ubiegłym roku Zespołu konsultacyjnego ds. działań ochronno-hodowlanych w osłabionych i uszkodzonych drzewostanach na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
 
W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele jednostek naukowych oraz leśnicy, zarówno specjalizujący się w określonych dziedzinach, jak i gospodarujący na obszarach dotkniętych wyżej wspomnianymi czynnikami.
Wśród naukowców zaproszonych do pracy w zespole, znajdują się:
- prof. dr hab. Stanisław Drozdowski - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie;
- prof. dr hab. Bogdan Chojnicki - Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu;
- prof. dr hab. Andrzej Jagodziński - Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku;
- dr hab. inż. Radosław Plewa - Instytut Badawczy Leśnictwa.
Z kolei leśnicy, będący członkami zespołu, na co dzień pracują w różnych jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, dzięki czemu prezentują różne spojrzenie na dyskutowane tematy. Członkami zespołu są:
- dr inż. Bożydar Neroj Naczelnik Wydziału Urządzania Lasu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych;
- dr inż. Mikołaj Ziemblicki Zastępca Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu (Przewodniczący zespołu);
- dr inż. Maciej Kuss Naczelnik Wydziału Hodowli Lasu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu;
- Michał Piotrowski Naczelnik Wydziału Ochrony Lasu i Zasobów Przyrodniczych (zastępca Przewodniczącego zespołu);
- Stefan Konczal emerytowany Nadleśniczy Nadleśnictwa Woziwoda;
- Wojciech Wojtasiński Nadleśniczy Nadleśnictwa Miradz;
- Wioletta Sieg Zastępca nadleśniczego Nadleśnictwa Lutówko;
- Mateusz Stopiński Inżynier nadzoru w Nadleśnictwie Toruń
oraz
- Izabela Waszak i Piotr Fleischer z Zespołu Ochrony Lasu w Gdańsku.
 
Celem prac zespołu jest opracowanie opinii i wniosków doradczych, które będą podstawą rozwiązań problemów, dotykających lasy. Kompleksowe podejście do ekosystemu leśnego, uwzględniające zapobieganie skutkom czynników zagrażających trwałości lasu, jest wyzwaniem, którego podjęli się członkowie zespołu.
 
Zapraszamy do obejrzenia pierwszej części relacji ze spotkania, które miało miejsce w ostatnich dniach lutego. Kolejne relacje zostaną opublikowane niebawem.