Wydawca treści Wydawca treści

Historia (nadleśnictwa)

Obszar Puszczy Bydgoskiej należał do połowy XIV w. do książąt kujawskich, a następnie królów polskich, tworząc tzw. "Bydgoskie Bory Królewskie". Słaba urodzajność gleb, położonych na największym obszarze wydm śródlądowych w Polsce uchroniła opisywany teren przed wylesieniem pod uprawę rolną.

Po rozbiorach lasy zarządzane obecnie przez Nadleśnictwo Cierpiszewo przejęte zostały przez administrację pruską. Z będącego w posiadaniu Nadleśnictwa tłumaczenia wyjątków z "Historii rozwoju gospodarczego i kulturalnego Powiatu Inowrocław do roku 1911" wykonanego przez Mariusza Heidingera wynika, że nadleśnictwa Cierpice/Schirpitz i Wódek/Wodeck powstały po Kongresie Wiedeńskim w roku 1815.
Najstarsze dokumenty, jakimi obecnie dysponuje archiwum Nadleśnictwa pochodzą z roku 1815. W pierwszej połowie XIX w. dokonano podziału przestrzennego na kwadratowe (podzielone później na dwie części) oddziały i ostępy. W drugiej połowie tegoż wieku prowadzono porządkowanie stanu lasu, którego elementem były odnowienia sztuczne. Pierwsze urządzanie lasu wykonano w 1845 roku.
Po uzyskaniu niepodległości podjęto działania w celu ujednolicenia ustawodawstwa leśnego i organizacji lasów. Nadleśnictwa Cierpiszewo i Osiek Wielki powstałe na bazie omawianych wyżej funkcjonowały najpierw w ramach Dyrekcji Lasów Państwowych w Bydgoszczy, a od 1932 roku zostały zaliczone do DLP Poznań. Jednocześnie w 1933 roku nazwa nadleśnictwa Osiek Wielki została zmieniona na Osiek.

1935 r. „Ziemia z Osieka na kopiec w Sowińcu” (oryginalny podpis zdj.) - w jasnym płaszczu Nadleśniczy Eugeniusz Bicz

Po II wojnie światowej, z dniem 01.10.1945 r. na terenie DLP w Toruniu istniało 40 nadleśnictw, wśród których znalazły się Cierpiszewo i Osiek. Obydwa te nadleśnictwa w  1953 r. znalazły   się w Rejonie Lasów Państwowych Toruń Południe należącym do Bydgoskiego Okręgu Lasów Państwowych w Toruniu. W roku 1961 nazwa nadleśnictwa - Osiek została zmieniona na Zawiszyn.Z dniem 01.01.1973 r. połączono szereg nadleśnictw - z połączenia Nadleśnictw: Cierpiszewo, Solec i Zawiszyn powstało Nadleśnictwo Cierpiszewo, które w 1981 r. zmieniło nazwę na Solec Kujawski.

Nadleśnictwo Cierpiszewo w obecnych granicach reaktywowano z dniem 3 stycznia 1994 roku na mocy Zarządzenia Nr 90 Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Utworzone zostało z obrębów Cierpiszewo i Zawiszyn należących dotąd do trzyobrębowego Nadleśnictwa Solec Kujawski (dawny Wodek lub Wodeck - patrz zdjęcie).

Intensywna gospodarka leśna, prowadzona w XIX i pocz. XX w., związana z chęcią maksymalizacji zysku doprowadziła do powstania wielkopowierzchniowych monokultur sosnowych, co pociągnęło za sobą występowanie znacznych rozmiarów gradacji szkodników pierwotnych i pożarów. Przytoczone wcześniej, tłumaczone z języka niemieckiego, źródło historyczne podaje, że "(...)tylko w rewirze Wódek w roku 1780 około 4 500 mórg, a w latach 1809 do 1815 około 18 475 mórg zostało zniszczonych przez pożary (...)" (nowy mórg pruski - 2500 m2). Problemy te aktualne są do tej pory. Cyklicznie pojawia się konieczność zwalczania szkodników pierwotnych na powierzchni kilkuset, a nierzadko kilku tysięcy hektarów.

Wielki pożar

Kamień upamiętniający pożar lasu i wysiłek odnowienia pożarzyska

Wszyscy pamiętamy też pożar z dnia 10 sierpnia 1992 roku, kiedy to spłonęło 2400 ha drzewostanów w obrębie Cierpiszewo ówczesnego Nadleśnictwa Solec Kujawski i 600 ha w obrębie Gniewkowo Nadleśnictwa Gniewkowo.

Nadleśnictwo Cierpiszewo za nowatorskie podejście do problemu odnowienia pożarzyska zostało w 1998 roku wyróżnione tytułem Lidera Polskiej Ekologii.

To wielkie pożarzysko po uprzątnięciu, celem wzbogacenia biocenozy leśnej jak i naturalnego ograniczenia powierzchni ewentualnych pożarów, odnowiono, oprócz sosny, w znaczącym udziale brzozą oraz dębem (bezszypułkowym i czerwonym) i klonem. Wystarczyła jednak jedna bezśnieżna, mroźna zima, aby wyeliminować dęby i klony ze składu upraw. Z przytaczanego źródła historycznego dowiadujemy się jednak, że nie jesteśmy pierwszym pokoleniem leśników, które myślało o wprowadzaniu na tych terenach gatunków innych niż sosna: "(...)Od dziesięcioleci podejmowane próby z dębem w rewirze Wódek nie powiodły się." Istnieją jeszcze fragmenty drzewostanów dębowych z odnowienia sztucznego potwierdzających prawdziwość powyższego cytatu.

 

Panorama pożarzyska z 1992 roku (fot. DK)
 


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

„Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów (PPOŻ2)”

„Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów (PPOŻ2)”

Planowana realizacja modernizacji/budowy dwóch zbiorników czerpania wody.

Dla zapewnienia ochrony naszych lasów przed pożarami, Nadleśnictwo Cierpiszewo bierze udział w realizacji zadania pod nazwą  „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu  - zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów (PPOŻ2)”, które jest współfinansowane przez Fundusze Europejskie  na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko.

Głównym celem tego przedsięwzięcia jest poprawa sprawności systemu wczesnego ostrzegania, prognozowania oraz szybkiego reagowania na zagrożenia związane z pożarami lasów będących w zarządzie LP.

Na terenie Nadleśnictwa Cierpiszewo w ramach wyżej wymienionego projektu planujemy realizację dwóch zbiorników czerpania wody. Jeden z nich  znajduje się w leśnictwie Zielona. Zasadniczym celem przebudowy tego zbiornika jest uszczelnienie jego ścian i  doposażenie o  w studnię czerpną zapewniającą stały dostęp do wody w okresach suszy. Drugi, wybudowany zostanie
w leśnictwie Nieszawka. Wykonanie tego zbiornika jest konieczna ze względu na budowę drogi S10, która zmienia realne zasięgi oddziaływania aktualnej sieci punktów czerpania wody do celów przeciwpożarowych.

Innymi działaniami realizowanymi w ramach tego projektu na terenie Lasów Państwowych są:

  • budowa, przebudowa i remont dostrzegalni przeciwpożarowych,
  • budowa, modernizacja masztów, wspierających funkcjonowanie systemu do lokalizacji pożarów,
  • budowa i doposażenie stacji meteorologicznych,
  • zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego identyfikację i lokalizację pożarów oraz doposażenie  punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD),
  • zakup samochodów patrolowo-gaśniczych;
  • budowa, przebudowa i remont punktów czerpania wody.

Łącznie w Lasach Państwowych planowana jest realizacja:

  • 77 obiektów takich jak dostrzegalnie przeciwpożarowe, maszty przekaźnikowe, maszty METEO
  • 199 urządzeń typu systemy do lokalizacji pożarów, doposażenia PAD, stacje METEO, samochody patrolowo-gaśnicze
  • 151 punktów czerpania wody (wybudowanych, przebudowanych lub wyremontowanych)

Bezpośrednimi odbiorcami projektu są nadleśnictwa, w których użytkowane będą obiekty lub sprzęt, sfinansowane ze środków projektu. Innymi interesariuszami projektu będą podmioty, których zadaniem jest prowadzenie działań na rzecz ochrony przyrody lub nadzór nad obszarami chronionymi. Pośrednio z rezultatów projektu i wypracowanej wiedzy i doświadczeń korzystać będzie Straż Pożarna,  okoliczni mieszkańcy jak również ogół społeczeństwa.

Wartość projektu:

  • Całkowity koszt realizacji: 160 309 276,71 zł.
  • Kwota dofinansowania z UE: 92 927 299,99 zł

Planowany termin zakończenia projektu to 2028 r.