Asset Publisher
Ochrona lasu
Lasy Nadleśnictwa Cierpiszewo narażone są na oddziaływanie wielu ujemnych czynników biotycznych, abiotycznych i antropogennych. Zwarty kompleks borów sosnowych, stanowiący zasadniczą część lasów nadleśnictwa, przesądza o ich słabej odporności biologicznej na czynniki chorobotwórcze, gradacje szkodliwych owadów, grzybów czy pożary.
Szkodliwe owady
Spośród wielu tysięcy gatunków owadów żerujących na drzewach i krzewach leśnych w lasach Polski kilkadziesiąt gatunków wykazuje tendencje do wzmożonego lub masowego pojawu, następstwem czego może być powstanie dużych szkód na rozległych powierzchniach leśnych. Lasy nadleśnictwa z racji warunków przyrodniczych (duży kompleks leśny złożony z monokultur sosnowych) są ustawicznie narażone na szkody powodowane ze strony szkodliwych owadów pierwotnych. Pierwsze wzmianki o masowym występowaniu pierwotnych szkodników na omawianym terenie pochodzą z połowy XIX wieku. Przekazy najczęściej mówią o gradacjach strzygoni choinówki, brudnicy mniszki oraz barczatki sosnówki. Zapobieganie gradacjom dokonuje się poprzez coroczne kontrolowanie rozwoju szkodników pierwotnych i bieżące reagowanie na powstające zagrożenia. W praktyce odbywa się to przez jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny w ściole (powtarzane ewentualnie wiosną), zakładanie pierścieni lepowych, ścinkę drzew na płachty, itp. W przypadku zagrożenia dla trwałości lasu leśnicy podejmują zabiegi ratownicze w postaci oprysków lotniczych.
Grzyby pasożytnicze
Grzyby pasożytnicze obok szkodliwych owadów, należą do najważniejszych czynników chorobotwórczych w lesie. W drzewostanach sosnowych na gruntach porolnych istnieje zagrożenie ze strony huby korzeniowej. W Nadleśnictwie Cierpiszewo drzewostany na gruntach porolnych zajmują powierzchnię ponad 1 300 ha, przy czym występowanie huby na tym obszarze jest stosunkowo niewielkie. Walkę z tym patogenem przeprowadza się głównie przez smarowanie pniaków preparatem PG-IBL po wszystkich rodzajach zabiegów. Na terenach szczególnie zagrożonych konieczne jest też wykonywanie odpowiednich zabiegów hodowlanych dla zwiększenia odporności drzewostanów, począwszy od przygotowania gleby pod uprawę, poprzez właściwy dobór składu gatunkowego zalesień, sposobu zakładania uprawy, aż po odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne. Pewnym zagrożeniem, którego znaczenie stopniowo się zwiększa, jest również opieńka. Jedynym sposobem jej zwalczania jest wyrywanie porażonych drzewek z korzeniami i ich niszczenie.
Szkody od zwierzyny
Szkody powodowane przez ssaki, a głównie zwierzynę płową (jelenie, sarny oraz coraz częściej łosie) dotyczą przede wszystkim upraw i młodników.Głównym sprawcą uszkodzeń jest na terenie Nadleśnictwa Cierpiszewo jeleń, zaś problemem jego silna migracja w ramach dużego kompleksu Puszczy Bydgoskiej oraz koncentracja na pewnych obszarach w różnych porach roku. Szkody od saren są znacznie mniej dotkliwe, zaś uszkodzenia od zającowatych i gryzoni są sporadyczne i nie mają praktycznie znaczenia gospodarczego.
W celu zabezpieczenia drzewek przez zwierzyną leśnicy podejmują szereg działań,m.in. grodzenie upraw, różnego rodzaju osłonki mechaniczne, repelenty (środki zapachowo-smakowe zniechęcajace zwierzyną do uszkodzeń). Systematycznie poprawiane są też warunki bytowania zwierzyny i jej baza pokarmowa, m.in. poprzez wykładanie w sezonie jesienno-zimowym drzew ogryzowych, wprowadzanie podszytów i dziczek owocowych, wykaszanie śródleśnych łąk.
Czynniki abiotyczne
Szkody abiotyczne powodowane są ujemnym oddziaływaniem na las czynników natury nieożywionej. Należą do nich niekorzystne wpływy czynników atmosferycznych, zakłócenia stosunków wodnych oraz niekorzystne właściwości gleby.
Wśród czynników atmosferycznych dużym potencjalnym zagrożeniem dla lasów Nadleśnictwa Cierpiszewo są silne wiatry, mogące wyrządzać znaczne szkody. Narażone na nie są szczególnie drzewostany znajdujące się na skraju lasu oraz otaczające otwarte przestrzenie wewnątrz lasu (zręby, luki, gniazda). W związku z prawidłowym prowadzeniem cięć pielęgnacyjnych na terenie nadleśnictwa nie notuje się większych uszkodzeń z tego powodu.
Teren nadleśnictwa należy do obszarów o bardzo małej średniorocznej ilości opadów atmosferycznych, co w powiązaniu z ich nieregularnością oraz niewielkimi możliwościami sorbcyjnymi gleb powoduje susze odbijające się negatywnie na stabilności drzewostanów. Osłabione w ten sposób ekosystemy leśne łatwiej poddają się działaniu wymienionych wcześniej czynników szkodotwórczych. Niewielka ilość opadów wzmaga także zagrożenie pożarowe. W szczególnych przypadkach susze mogą powodować przepadanie upraw.
Wysoka i niska temperatura niesie dla lasu szereg zagrożeń. Z wysoką temperaturą łączy się często powstawanie na starszych drzewach zgorzeliny kory, a u siewek - oparzeliny, z kolei przymrozki późne na omawianym terenie są szczególnie groźne dla dębu.
Ochrona przeciwpożarowa
Nadleśnictwo Cierpiszewo zostało zaliczone do I (najwyższej) kategorii zagrożenia pożarowego. O tym wysokim zagrożeniu decydują przede wszystkim: bardzo wysoki udział drzewostanów sosnowych, trawiasta i mszysta pokrywa gleby (bardzo łatwo palna przy niskiej wilgotności), linie kolejowe o intensywnym ruchu przebiegające przez teren nadleśnictwa oraz niska suma opadów.
Doświadczeni wielkim pożarem z 1992 roku, stale podwyższamy stan zabezpieczenia przeciwpożarowego lasu. Dzięki temu w ostatnich latach mieliśmy tylko kilka niewielkich pożarów. Problemem są nadal pożary nasypów kolejowych powodowane przez pociągi, które zagrażają bezpośrednio sąsiadującym lasom.
System obserwacyjno-alarmowy oraz zabezpieczenie techniczne stanowią między innymi:
Na terenie leśnictwa Zielona znajduje się jedyna w naszym nadleśnictwie wieża przeciwpożarowa i co rzadko spotykane jest to wieża murowana. W okresie zagrożenia pracuje na niej obserwator, który w porozumieniu z wieżami sąsiednich nadleśnictw wstępnie lokalizuje dostrzeżony dym i alarmuje Punkt Alarmowo-Dyspozycyjny.
Punkt Alarmowo-Dyspozycyjny (PAD) to zlokalizowane w siedzibie nadleśnictwa centrum alarmowania służb ratowniczych (straży pożarnej, samolotów gaśniczych) i koordynowania działań służb nadleśnictwa.
Drogi pożarowe to odpowiednio oznakowane drogi o podniesionych parametrach umożliwiające dojazd pojazdów gaśniczych na miejsce ewentualnego pożaru. Nadleśnictwo Cierpiszewo co roku modernizuje kolejne odcinki dróg zwiększając ich sieć.
Ze względu na ograniczoną ilość i dostęp do naturalnych źródeł wody Nadleśnictwo Cierpiszewo po pożarze z 1992 roku rozpoczęło rozbudowę sieci punktów czerpania wody. Dziś jest to 14 punktów w postaci cystern, przystosowanych do czerpania wody zbiorników z wodą gruntową i sztucznych szczelnych zbiorników zasilanych wodą ze studni głębinowych. Sztuczne zbiorniki zostały wybudowane na pożarzysku z 1992 roku a najnowszy przy linii kolejowej Toruń-Bydgoszcz. Ze względu na łatwo przepuszczalne podłoże oraz bardzo niski poziom wód gruntowych, znajdujących się na głębokości ok. 30m, zbiorniki te muszą być uszczelnione folią a zasilane ze specjalnie do tego celu odwiercone studnie głębinowe.
Mamy nadzieję, że podejmowane przez nas działania w zakresie profilaktyki i zabezpieczenia pożarowego pozwolą skutecznie ochronić las przed pożarem.
Asset Publisher
Asset Publisher
Organizacja nadleśnictwa
Organizacja nadleśnictwa
Nadleśnictwo jest podstawową, samodzielną jednostką organizacyjną Lasów Państwowych działającą na podstawie ustawy o lasach. Podlega Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, która prowadzi nadzór i koordynuje działania na swoim terenie. Nadleśnictwa dzielą się na leśnictwa.
Nadleśniczy jednoosobowo kieruje nadleśnictwem, ponosi za nie odpowiedzialność i reprezentuje je na zewnątrz.
Zastępca nadleśniczego odpowiada za całokształt sfery produkcyjnej w nadleśnictwie, kieruje Działem Gospodarki Leśnej i pracą leśniczych. Organizuje praktyki zawodowe i staż absolwentów, oraz realizuje nałożone na Nadleśnictwo zadania obronne. Zastępuje Nadleśniczego w czasie Jego nieobecności. Odpowiada za procedury związane z zamówieniami publicznymi.
Dział Gospodarki Leśnej prowadzi całokształt spraw związanych z planowaniem, organizacją, koordynacją i nadzorem prac w zakresie: nasiennictwa, selekcji, szkółkarstwa, hodowli lasu, ochrony lasu, ochrony przeciwpożarowej, łowiectwa, użytkowania lasu oraz sprzedaży drewna i użytków ubocznych, BHP i ZFŚS oraz gromadzenia i sporządzania dokumentacji w zakresie certyfikacji FSC i PEFC. Dział ten prowadzi również sprawy związane ze stanem posiadania i ewidencją gruntów, gospodarką gruntami ekonomicznymi, udostępnianiem lasu oraz nadzorem nad lasami niestanowiącymi własności Skarbu Państwa – w zakresie powierzonym przez starostów oraz obowiązku wynikającego z Ustawy o Lasach.
Leśnictwa są podstawową jednostką terenową w nadleśnictwie, w której bezpośrednio prowadzona jest gospodarka leśna. Leśnictwem kieruje leśniczy.
Stanowisko do spraw kontroli zajmowane jest w nadleśnictwie przez inżyniera nadzoru. Inżynier nadzoru sprawuje kontrolę prawidłowości wykonania czynności gospodarczych w nadleśnictwie, w tym wydaje zalecenia w trybie ustalonym przez nadleśniczego. Ściśle współpracuje z zastępcą nadleśniczego, szczególnie w sprawach hodowli lasu, ochrony lasu i ppoż., planowania gospodarczego, koordynacji i realizacji zadań gospodarczych.
Główny księgowy wykonuje zadania i ponosi odpowiedzialność w zakresie księgowości, finansów, planowania finansowo-ekonomicznego, analiz, sprawozdawczości, a także organizuje i sprawuje kontrolę wewnętrzną, dokumentów finansowo-księgowych. Główny księgowy kieruje działem finansowo-księgowym.
Do zadań Działu Finansowo-Księgowego należy wykonywanie zadań w zakresie księgowości, finansów, planowania finansowo-ekonomicznego, analiz, sprawozdawczości, kontroli wewnętrznej dokumentów finansowo-księgowych.
Dział Administracyjno-Gospodarczy zajmuje się całokształtem spraw związanych z pełną obsługą administracyjną nadleśnictwa, administrowaniem nieruchomościami, sporządzeniem i realizacją planów budowy i zakupów środków trwałych oraz planem remontów w zakresie infrastruktury. Działem tym kieruje sekretarz.
Stanowisko do spraw pracowniczych podlega bezpośrednio nadleśniczemu. Pracownik prowadzi całokształt spraw kadrowych w nadleśnictwie oraz zapewnia prawidłowe funkcjonowanie sekretariatu nadleśnictwa.
Posterunek Straży Leśnej jest komórką organizacyjną przy nadleśnictwie, powołaną do zwalczania przestępstw i wykroczeń z zakresu szkodnictwa leśnego oraz wykonywaniem innych zadań związanych z ochroną mienia Skarbu Państwa, będącego w zarządzie Nadleśnictwa, kancelarii tajnej, ochrony informacji niejawnych oraz spraw obronnych. Posterunkiem kieruje Komendant, podległy bezpośrednio nadleśniczemu.
***
Leśnictwo Chorągiewka położone jest w bezpośrednim sąsiedztwie Torunia, co powoduje, że jest częstym miejscem odpoczynku i rekreacji mieszkańców tego miasta. Mimo to na terenie właśnie tego leśnictwa stwierdzono pierwszy przypadek obecności wilka, po bardzo długim okresie jego niewystępowania, na obszarze Nadleśnictwa Cierpiszewo. Silnie pagórkowaty teren leśnictwa, wynikający z wydmowego pochodzenia, jest typowym przykładem krajobrazu Puszczy Bydgoskiej.
Leśnictwo Kąkol
Leśnictwo Kąkol obejmuje swoim zasięgiem największą część pożarzyska z 1992 roku. Teren ten jest intensywnie odwiedzany przez okolicznych mieszkańców oraz torunian w okresie grzybobrania. Dla upamiętnienia wielkiego pożaru z roku 1992 przy drodze do Gniewkowa w pobliżu siedziby nadleśnictwa ustawiono kamień mający świadczyć o ogromie powstałych zniszczeń i pracy włożonej przez leśników w ich usunięcie. Siedziba leśnictwa znajduje się w budynku Nadleśnictwa.
Leśnictwo Niedźwiadki
Leśnictwo Niedźwiadki obejmuje swoim zasięgiem zarówno teren pożarzyska z 1992r. jak i lasu ocalałego z pożaru. W porównaniu z pozostałymi leśnictwami, Niedźwiadki są leśnictwem o największej lesistości – brak na jego terenie osadnictwa, poza leśnym. Być może ten fakt zdecydował, że właśnie tutaj upolowano ostatniego wilka, którego przez długi czas nie spotykano na tym terenie. Aktualnie wszystko wskazuje, że stanie się on stałym składnikiem tutejszej fauny.
Leśnictwo Nieszawka
Leśnictwo Nieszawka jest siedliskowo bardzo urozmaiconym leśnictwem. Północno-wschodnia granicę leśnictwa stanowi piękna o każdej porze roku skarpa Dybowska zamykająca dolinę Wisły. Tuż przy skraju skarpy znajduje się dostrzegalnia przeciwpożarowa w formie, co rzadko spotykane, murowanej z cegieł wieży ppoż.
Ze względu na urozmaicenie siedlisk i rzeźby terenu jest miejscem występowania wielu rzadkich i chronionych roślin.
Leśnictwo Zielona
Swoista perełką leśnictwa Zielona jest Struga Zielona, płynąca malowniczą doliną jest jedynym , oprócz Wisły, naturalnym ciekiem wodnym i stanowi cenne źródło wody dla bytujących tu zwierząt.
Leśnictwo Chojnaty
W leśnictwie Chojnaty znajduje się miejsce znane przez wielu mieszkańców okolicznychwsi, a nawet dalej położonych miast, które utrwaliło się jako punkt orientacyjny i miejsce spotkań – jest to skrzyżowanie dróg przy „Krzywym Dębie", wspaniałym pomnikowym dębie o wieku przekraczającym 250 lat, z charakterystycznie wygiętym pniem. Chojnaty to leśnictwo bardzo zróżnicowane przyrodniczo jak na warunki Puszczy Bydgoskiej, ciekawe i warte odwiedzenia. Oprócz kilku pomnikowych dębów można tu spotkać, na krótkim odcinku wzdłuż drogi dojazdowej do leśniczówki, większość rodzimych gatunków drzew. Aby dostrzec całe to bogactwo czasami warto zostawić samochód i wybrać się na pieszą wędrówkę. Leśnictwo Chojnaty to także „jagodowe zagłębie" Nadleśnictwa Cierpiszewo.
Leśnictwo Grodzyna
Teren leśnictwa Grodzyna posiada wiele cech charakterystycznych dla pozostałych leśnictw. Są to m.in. silnie pofałdowany teren zachodniej części leśnictwa, bogactwo flory i piękno krajobrazu skarpy doliny Wisły, zwarty kompleks leśny podzielony tylko drogami leśnymi. Dogodny dojazd, w tym także linią kolejową do stacji Przyłubie, umożliwia turystykę wypoczynkową oraz grzybobranie, szczególnie mieszkańcom Bydgoszczy.
Znaczna część leśnictwa Jarki znajduje się na opuszczonych po II wojnie światowej terenach osadnictwa niemieckiego, zamieszkanych wówczas przez dobrze zorganizowaną społeczność, o rozwiniętej infrastrukturze. W wielu miejscach napotkamy pozostałości po ówczesnych osadach, małych wiejskich cmentarzach, drogach do nich wiodących. Gęsta sieć dróg i ścieżek może utrudniać poruszanie się turystom, ze względu na możliwość zabłądzenia, jednak jest to teren wart odwiedzenia dla licznych pamiątek historii. W leśnictwie Jarki uważny turysta może zaobserwować bielika, który ma tutaj jedyne w nadleśnictwie gniazdo.
Leśnictwo Osiek
W Nadleśnictwie Cierpiszewo jest także leśnictwo całkiem odmienne od charakterystycznych borów sosnowych Puszczy Bydgoskiej. Leśnictwo Osiek, dzięki większej żyzności gleb i wyższemu niż w innych leśnictwach poziomowi wód gruntowych, pokryte jest w większości borami ze znaczna domieszką gatunków liściastych występujących nie tylko w podszycie, lecz także tworzących górne piętro lasu. W leśnictwie Osiek znajduje się szkółka leśna, która zaspokaja potrzeby na sadzonki, wynikające z rozmiaru wykonywanych odnowień i zalesień, w całym nadleśnictwie. Szkółka prowadzi również produkcję wysokiej jakości materiału sadzeniowego na sprzedaż dla odbiorców indywidualnych. W szerokiej gamie gatunków oferowanych do sprzedaży można znaleźć różne rzadkie gatunki drzew i krzewów.