Wydawca treści
Historia (nadleśnictwa)
Obszar Puszczy Bydgoskiej należał do połowy XIV w. do książąt kujawskich, a następnie królów polskich, tworząc tzw. "Bydgoskie Bory Królewskie". Słaba urodzajność gleb, położonych na największym obszarze wydm śródlądowych w Polsce uchroniła opisywany teren przed wylesieniem pod uprawę rolną.
Po rozbiorach lasy zarządzane obecnie przez Nadleśnictwo Cierpiszewo przejęte zostały przez administrację pruską. Z będącego w posiadaniu Nadleśnictwa tłumaczenia wyjątków z "Historii rozwoju gospodarczego i kulturalnego Powiatu Inowrocław do roku 1911" wykonanego przez Mariusza Heidingera wynika, że nadleśnictwa Cierpice/Schirpitz i Wódek/Wodeck powstały po Kongresie Wiedeńskim w roku 1815.
Najstarsze dokumenty, jakimi obecnie dysponuje archiwum Nadleśnictwa pochodzą z roku 1815. W pierwszej połowie XIX w. dokonano podziału przestrzennego na kwadratowe (podzielone później na dwie części) oddziały i ostępy. W drugiej połowie tegoż wieku prowadzono porządkowanie stanu lasu, którego elementem były odnowienia sztuczne. Pierwsze urządzanie lasu wykonano w 1845 roku.
Po uzyskaniu niepodległości podjęto działania w celu ujednolicenia ustawodawstwa leśnego i organizacji lasów. Nadleśnictwa Cierpiszewo i Osiek Wielki powstałe na bazie omawianych wyżej funkcjonowały najpierw w ramach Dyrekcji Lasów Państwowych w Bydgoszczy, a od 1932 roku zostały zaliczone do DLP Poznań. Jednocześnie w 1933 roku nazwa nadleśnictwa Osiek Wielki została zmieniona na Osiek.
Po II wojnie światowej, z dniem 01.10.1945 r. na terenie DLP w Toruniu istniało 40 nadleśnictw, wśród których znalazły się Cierpiszewo i Osiek. Obydwa te nadleśnictwa w 1953 r. znalazły się w Rejonie Lasów Państwowych Toruń Południe należącym do Bydgoskiego Okręgu Lasów Państwowych w Toruniu. W roku 1961 nazwa nadleśnictwa - Osiek została zmieniona na Zawiszyn.Z dniem 01.01.1973 r. połączono szereg nadleśnictw - z połączenia Nadleśnictw: Cierpiszewo, Solec i Zawiszyn powstało Nadleśnictwo Cierpiszewo, które w 1981 r. zmieniło nazwę na Solec Kujawski.
Nadleśnictwo Cierpiszewo w obecnych granicach reaktywowano z dniem 3 stycznia 1994 roku na mocy Zarządzenia Nr 90 Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Utworzone zostało z obrębów Cierpiszewo i Zawiszyn należących dotąd do trzyobrębowego Nadleśnictwa Solec Kujawski (dawny Wodek lub Wodeck - patrz zdjęcie).
Intensywna gospodarka leśna, prowadzona w XIX i pocz. XX w., związana z chęcią maksymalizacji zysku doprowadziła do powstania wielkopowierzchniowych monokultur sosnowych, co pociągnęło za sobą występowanie znacznych rozmiarów gradacji szkodników pierwotnych i pożarów. Przytoczone wcześniej, tłumaczone z języka niemieckiego, źródło historyczne podaje, że "(...)tylko w rewirze Wódek w roku 1780 około 4 500 mórg, a w latach 1809 do 1815 około 18 475 mórg zostało zniszczonych przez pożary (...)" (nowy mórg pruski - 2500 m2). Problemy te aktualne są do tej pory. Cyklicznie pojawia się konieczność zwalczania szkodników pierwotnych na powierzchni kilkuset, a nierzadko kilku tysięcy hektarów.
Wielki pożar
Wszyscy pamiętamy też pożar z dnia 10 sierpnia 1992 roku, kiedy to spłonęło 2400 ha drzewostanów w obrębie Cierpiszewo ówczesnego Nadleśnictwa Solec Kujawski i 600 ha w obrębie Gniewkowo Nadleśnictwa Gniewkowo.
Nadleśnictwo Cierpiszewo za nowatorskie podejście do problemu odnowienia pożarzyska zostało w 1998 roku wyróżnione tytułem Lidera Polskiej Ekologii.
To wielkie pożarzysko po uprzątnięciu, celem wzbogacenia biocenozy leśnej jak i naturalnego ograniczenia powierzchni ewentualnych pożarów, odnowiono, oprócz sosny, w znaczącym udziale brzozą oraz dębem (bezszypułkowym i czerwonym) i klonem. Wystarczyła jednak jedna bezśnieżna, mroźna zima, aby wyeliminować dęby i klony ze składu upraw. Z przytaczanego źródła historycznego dowiadujemy się jednak, że nie jesteśmy pierwszym pokoleniem leśników, które myślało o wprowadzaniu na tych terenach gatunków innych niż sosna: "(...)Od dziesięcioleci podejmowane próby z dębem w rewirze Wódek nie powiodły się." Istnieją jeszcze fragmenty drzewostanów dębowych z odnowienia sztucznego potwierdzających prawdziwość powyższego cytatu.
Najnowsze aktualności
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu
Lasy – kluczowy sojusznik w walce ze zmianami klimatu
Ukazał się raport „Statystyki zmian klimatu. Polska na tle Europy” Głównego Urzędu Statystycznego. Przedstawia aktualne dane dotyczące zmian klimatu w Polsce i Europie. Wskazuje na przyczyny, skutki oraz sposoby łagodzenia tych zmian. Dla Lasów Państwowych kluczowe jest podkreślenie roli lasów w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych oraz ich znaczenia w strategiach adaptacyjnych.
Od lat 70. XX wieku globalna temperatura rośnie w tempie około 0,2°C na dekadę. Europa ociepla się szybciej niż inne regiony świata – średnia temperatura na europejskich obszarach lądowych w ostatniej dekadzie była wyższa o ponad 2°C względem epoki przedprzemysłowej. W Polsce obserwujemy coraz częstsze fale upałów, susze oraz intensywne opady, które prowadzą do podtopień.
Podczas gdy w Europie powierzchnia leśna rośnie, globalnie obserwujemy odwrotny trend. Wylesianie w Amazonii, Azji Południowo-Wschodniej i Afryce Subsaharyjskiej prowadzi do dramatycznych strat w zakresie pochłaniania dwutlenku węgla. W skali światowej lasy zajmują 4,1 mld hektarów, jednak ich powierzchnia zmniejsza się głównie w wyniku przekształcania na grunty rolne i pastwiska.
W 2022 roku emisja gazów cieplarnianych w Polsce pochodziła głównie ze spalania paliw (78,1%), procesów przemysłowych (6,2%) oraz rolnictwa (8,8%). Sektor odpadów i emisji lotnych z paliw odpowiadał odpowiednio za 1,0% i 5,8% całkowitej emisji.
Dane wskazują, że w stosunku do roku bazowego 1988 Polska znacząco ograniczyła emisję gazów cieplarnianych, m.in. poprzez poprawę efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii.
Lasy Państwowe pełnią strategiczną rolę w ograniczaniu skutków zmian klimatycznych, pochłaniając znaczne ilości CO₂ i przyczyniając się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Lasy są kluczowym elementem w walce z kryzysem klimatycznym. W Unii Europejskiej zajmują około 160 mln hektarów, co czyni je największym ekosystemem lądowym. W Polsce powierzchnia lasów wynosi ponad 9,2 mln ha, co stanowi około 30% terytorium kraju. Sektor leśny, w ramach unijnej kategorii LULUCF, znacząco przyczynia się do bilansu emisji gazów cieplarnianych, redukując emisję dwutlenku węgla oraz wspierając neutralność klimatyczną.
Lasy jako naturalny pochłaniacz CO₂
Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie Głównego Urzędu Statystycznego, sektor leśny odgrywa kluczową rolę w pochłanianiu emisji dwutlenku węgla. Gleby leśne magazynują większą ilość węgla niż biomasa nadziemna, co stanowi istotny element strategii łagodzenia zmian klimatu. W Unii Europejskiej lasy usuwają rocznie około 236 mln ton CO2 netto, co odpowiada 7% rocznych emisji gazów cieplarnianych w UE.
Zrównoważona gospodarka leśna jako element adaptacji
Lasy Państwowe wdrażają liczne działania adaptacyjne, aby zwiększyć odporność lasów na skutki zmian klimatycznych. Wśród kluczowych strategii wymienić można:
- dobór odpornych gatunków drzew,
- zwiększenie retencji wody,
- monitorowanie zdrowotności drzewostanów,
- zarządzanie lasami w sposób zrównoważony, zapewniający jednocześnie produkcję drewna i ochronę klimatu.
Neutralność klimatyczna dzięki lasom
Lasy Państwowe odgrywają kluczową rolę w strategii neutralności klimatycznej Polski. Ich zdolność do magazynowania węgla oraz przemyślana gospodarka leśna przyczyniają się do stabilizacji klimatu i ograniczania negatywnych skutków emisji gazów cieplarnianych.
Dzięki odpowiednim działaniom adaptacyjnym i zrównoważonej gospodarce leśnej, polskie lasy pozostają jednym z najważniejszych sojuszników w walce ze zmianami klimatu.
Z raportem GUS „Statystyki zmian klimatu. Polska na tle Europy” można zapoznać się pobierając go poniżej.