Asset Publisher Asset Publisher

Hodowla lasu

Hodowla lasu to jeden z podstawowych działów gospodarki leśnej, którego zadaniem jest opieka i pomoc w rozwoju drzewka od nasiona do ogromnego drzewa. U podstaw tej sfery działalności stoi wielowiekowa obserwacja lasu i procesów w nim zachodzących przeprowadzona przez pokolenia leśników.

W każdym etapie rozwoju drzewostanu naśladujemy podpatrzone naturalne procesy występujące w przyrodzie.
Na początku ustalamy, jakie na konkretnej powierzchni mają rosnąć drzewa zależnie od gleby i siedliska oraz jak je rozlokować wykorzystując topografię terenu (np. niewielkie zagłębienia, wzniesienia i ich ekspozycję) otoczenie powierzchni oraz zaobserwowane zjawiska meteorologiczne.

Sadzonki sosny w szkółce leśnej (fot. DK)

Do sadzenia wykorzystujemy sadzonki drzew wyhodowane z miejscowych źródeł nasion, najlepiej przystosowanych do lokalnych warunków środowiska oraz posiadające najbardziej korzystne cechy dla gospodarki leśnej. W tym celu mamy wytypowane gospodarcze drzewostany nasienne, z których pozyskiwane są nasiona przeznaczone do wyhodowania sadzonek na szkółce leśnej, w Nadleśnictwie Cierpiszewo mieści się ona na terenie Leśnictwa Osiek.

 

 

 


Przygotowanie gleby do sadzenia frezem leśnym (fot. DK)

Przed posadzeniem sadzonki z wyprzedzeniem przygotowujemy glebę. Obecnie wykorzystujemy do tego rodzaju prac pług leśny i frezę leśną. Praca tym ostatnim urządzeniem zapewnia dostarczenie maksymalnej ilości składników odżywczych z próchnicy dla rozpoczynającej swój rozwój sadzonki w całkiem obcym dla niej środowisku. Wiosną szybko przesadzamy drzewa leśne wyhodowane w szkółce w miejsca przygotowanej gleby. Pośpiech wynika z tego, że przesadzanie możemy rozpocząć dopiero wtedy, kiedy rozmarznie ziemia, gdy sadzonki pozostają w zimowym uśpieniu, oraz żeby zapewnić najlepsze warunki startowe dla małych drzewek.

Sadzenie lasu (fot. DK)


Po posadzeniu troszczymy się o młody las. Sadzonki muszą wygrać wyścig o światło z rosnącymi wokół roślinami (zwykle trawami). Pomagamy im w tym, pielęgnując uprawy - wykaszając bądź zwalczając chemicznie trawy, spulchniając glebę wokół sadzonek.
W wyniku naturalnych czynników część młodych drzewek zamiera, pozostawiając puste powierzchnie, które trzeba ponownie obsadzić nowymi sadzonkami. Prace te nazywane są poprawkami.
W toku wzrostu drzewek wykonujemy szereg prac prowadzących do dalszego rozwoju uprawy. Wówczas prowadzimy zabieg zwany czyszczeniem wczesnym polegający na wykonaniu czynności mających na celu uzyskanie pożądanego składu gatunkowego i szybkiego zwarcia miedzy drzewami. Następuje szybki wzrost drzew i dochodzi do konkurencji o wszystkie składniki pokarmowe. Jest to moment, kiedy zaczynamy wykonywać zabieg zwany czyszczeniem późnym, podczas którego usuwamy drzewka chore, wadliwe, obumierające i obumarłe.
Wraz z dojrzewaniem drzewostanu zmieniają się zabiegi wykonywane przez nas. Kolejnym zabiegiem jest trzebież, podczas której usuwamy drzewa zamierające lub zagrażające, drzewom najlepszym (tzw. dorodnym), które w przyszłości stanowić będą piękny docelowy drzewostan.

Czasami w celu poprawy istniejących warunków sadzimy na tym etapie rozwoju dodatkowe sadzonki, w przyszłości wzbogacą one różnorodność gatunkową, hodowlaną i estetyczną docelowego drzewostanu. Nazywa się to wprowadzaniem podszytu lub drugiego piętra.
W taki sposób hodowany drzewostan dojrzewa i przychodzi czas na zmianę generacji. Wycinamy dorosłe osobniki a na ich miejsce sadzimy młode drzewka wyhodowane w szkółce. Historia się powtarza tak jak w naturze. Nasza działalność jest tylko naśladownictwem naturalnego cyklu przyrody, który czasami przyspieszamy.


Asset Publisher Asset Publisher

Back

Historia (nadleśnictwa)

Historia (nadleśnictwa)

Obszar Puszczy Bydgoskiej należał do połowy XIV w. do książąt kujawskich, a następnie królów polskich, tworząc tzw. "Bydgoskie Bory Królewskie". Słaba urodzajność gleb, położonych na największym obszarze wydm śródlądowych w Polsce uchroniła opisywany teren przed wylesieniem pod uprawę rolną.

Po rozbiorach lasy zarządzane obecnie przez Nadleśnictwo Cierpiszewo przejęte zostały przez administrację pruską. Z będącego w posiadaniu Nadleśnictwa tłumaczenia wyjątków z "Historii rozwoju gospodarczego i kulturalnego Powiatu Inowrocław do roku 1911" wykonanego przez Mariusza Heidingera wynika, że nadleśnictwa Cierpice/Schirpitz i Wódek/Wodeck powstały po Kongresie Wiedeńskim w roku 1815.
Najstarsze dokumenty, jakimi obecnie dysponuje archiwum Nadleśnictwa pochodzą z roku 1815. W pierwszej połowie XIX w. dokonano podziału przestrzennego na kwadratowe (podzielone później na dwie części) oddziały i ostępy. W drugiej połowie tegoż wieku prowadzono porządkowanie stanu lasu, którego elementem były odnowienia sztuczne. Pierwsze urządzanie lasu wykonano w 1845 roku.
Po uzyskaniu niepodległości podjęto działania w celu ujednolicenia ustawodawstwa leśnego i organizacji lasów. Nadleśnictwa Cierpiszewo i Osiek Wielki powstałe na bazie omawianych wyżej funkcjonowały najpierw w ramach Dyrekcji Lasów Państwowych w Bydgoszczy, a od 1932 roku zostały zaliczone do DLP Poznań. Jednocześnie w 1933 roku nazwa nadleśnictwa Osiek Wielki została zmieniona na Osiek.

1935 r. „Ziemia z Osieka na kopiec w Sowińcu” (oryginalny podpis zdj.) - w jasnym płaszczu Nadleśniczy Eugeniusz Bicz

Po II wojnie światowej, z dniem 01.10.1945 r. na terenie DLP w Toruniu istniało 40 nadleśnictw, wśród których znalazły się Cierpiszewo i Osiek. Obydwa te nadleśnictwa w  1953 r. znalazły   się w Rejonie Lasów Państwowych Toruń Południe należącym do Bydgoskiego Okręgu Lasów Państwowych w Toruniu. W roku 1961 nazwa nadleśnictwa - Osiek została zmieniona na Zawiszyn.Z dniem 01.01.1973 r. połączono szereg nadleśnictw - z połączenia Nadleśnictw: Cierpiszewo, Solec i Zawiszyn powstało Nadleśnictwo Cierpiszewo, które w 1981 r. zmieniło nazwę na Solec Kujawski.

Nadleśnictwo Cierpiszewo w obecnych granicach reaktywowano z dniem 3 stycznia 1994 roku na mocy Zarządzenia Nr 90 Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Utworzone zostało z obrębów Cierpiszewo i Zawiszyn należących dotąd do trzyobrębowego Nadleśnictwa Solec Kujawski (dawny Wodek lub Wodeck - patrz zdjęcie).

Intensywna gospodarka leśna, prowadzona w XIX i pocz. XX w., związana z chęcią maksymalizacji zysku doprowadziła do powstania wielkopowierzchniowych monokultur sosnowych, co pociągnęło za sobą występowanie znacznych rozmiarów gradacji szkodników pierwotnych i pożarów. Przytoczone wcześniej, tłumaczone z języka niemieckiego, źródło historyczne podaje, że "(...)tylko w rewirze Wódek w roku 1780 około 4 500 mórg, a w latach 1809 do 1815 około 18 475 mórg zostało zniszczonych przez pożary (...)" (nowy mórg pruski - 2500 m2). Problemy te aktualne są do tej pory. Cyklicznie pojawia się konieczność zwalczania szkodników pierwotnych na powierzchni kilkuset, a nierzadko kilku tysięcy hektarów.

Wielki pożar

Kamień upamiętniający pożar lasu i wysiłek odnowienia pożarzyska

Wszyscy pamiętamy też pożar z dnia 10 sierpnia 1992 roku, kiedy to spłonęło 2400 ha drzewostanów w obrębie Cierpiszewo ówczesnego Nadleśnictwa Solec Kujawski i 600 ha w obrębie Gniewkowo Nadleśnictwa Gniewkowo.

Nadleśnictwo Cierpiszewo za nowatorskie podejście do problemu odnowienia pożarzyska zostało w 1998 roku wyróżnione tytułem Lidera Polskiej Ekologii.

To wielkie pożarzysko po uprzątnięciu, celem wzbogacenia biocenozy leśnej jak i naturalnego ograniczenia powierzchni ewentualnych pożarów, odnowiono, oprócz sosny, w znaczącym udziale brzozą oraz dębem (bezszypułkowym i czerwonym) i klonem. Wystarczyła jednak jedna bezśnieżna, mroźna zima, aby wyeliminować dęby i klony ze składu upraw. Z przytaczanego źródła historycznego dowiadujemy się jednak, że nie jesteśmy pierwszym pokoleniem leśników, które myślało o wprowadzaniu na tych terenach gatunków innych niż sosna: "(...)Od dziesięcioleci podejmowane próby z dębem w rewirze Wódek nie powiodły się." Istnieją jeszcze fragmenty drzewostanów dębowych z odnowienia sztucznego potwierdzających prawdziwość powyższego cytatu.

 

Panorama pożarzyska z 1992 roku (fot. DK)