Jesienne poszukiwania

W lasach składających się w głównej mierze z sosny – a tak zbudowane są drzewostany administrowane przez Nadleśnictwo Cierpiszewo – ważne jest ich zachowanie w jak najlepszym stanie zdrowotnym. Jesienią leśnicy razem z pracownikami Zakładów Usług Leśnych przystępują do przeszukiwania ściółki oraz powierzchniowych warstw gleby w poszukiwaniu owadów, których zbyt wysoka liczebność zaburza równowagę w ekosystemie leśnym. W przyrodzie nie istnieje pojęcie szkodnika i my również nie będziemy się nim posługiwać – każdy organizm pełni ważną rolę, a w interesie leśnika nie leży całkowita niwelacja populacji, a jedynie jej zmniejszenie do rozmiaru, z którym bez problemu poradzi sobie natura.

Głównym celem prowadzenia jesiennych poszukiwań jest zapobieganie gradacji. Pod tym pojęciem rozumiemy masowe pojawienie się owadów powodujących szkody w drzewostanie – a więc żywiące się aparatem asymilacyjnym drzew (igłami w przypadku naszych borów). Pod ściółką znajdujemy poczwarki: strzygonii choinówki, zawisaka borowca, poprocha cetyniaka; gąsienicę barczatki sosnówki, zimującą bez żadnego oprzędu larwę osnui gwiaździstej oraz borecznika sosnowca w kokonie.

fot. 1.      Henrik Larsson - Fotolia.com

Jak szukamy? Wyróżnia się następujące metody: podokapową, w której po wyborze drzewa próbnego poszukuje się owadów pod powierzchnią ściółki w obrębie jego korony; 10 powierzchni próbnych – każda o powierzchni 0,5m2 ułożona według przyjętego schematu – poszukiwań dokonuje się pod powierzchnią ściółki, a w pięciu z nich szuka się zimujących owadów w obrębie szyi korzeniowej (w przypadku metody podokapowej tę czynność wykonuje się za każdym razem); oraz metodą 2 drzew – jedno z nich wybiera się wewnątrz drzewostanu, drugie na jego brzegu. Przeszukaniu podlegają: powierzchnia ściółki, ściółka z wierzchnią warstwą gleby mineralnopróchnicznej i mineralnej oraz spękania kory w szyi korzeniowej sosny od poziomu ściółki w dół. Po każdej metodzie odkryte warstwy gleby przykrywa się odgarniętym wcześniej mchem.

Z obserwacji leśników najbardziej skuteczną jest metoda 2 drzew. W tym roku liczba owadów znalezionych pod ściółką nie była duża – zaobserwowano pojedyncze poczwarki zawisaka borowca, larwy osnui gwiaździstej oraz zimujące formy pozostałych owadów. Nie stwierdzono potencjalnego zagrożenia.

Jesienne poszukiwania nie służą kontroli występowania jednego z najgroźniejszych motyli występujących w lesie – brudnicy mniszki. O tym, w jaki sposób jej poszukujemy, dlaczego oraz gdzie przeczytacie Państwo wiosną. Serdecznie zapraszamy.

fot. 2.      Fabio Stergulc, Università di Udine / © Bugwood.org